تاريخچه معاونت حمل ونقل وترافيك

 

 
مقدمه
 
نياز به حمل ونقل، به تاريخ وتمدن برمي‌گردد.در سالهاي1930تا1940، طرح هندسي و سازه اي راه اهميت ويژه اي يافت و تحقيقات زيادي در اين زمينه صورت گرفت و مهندسي راه به عنوان يکي از مواد درسي در دانشگاه‌ها مطرح گرديد. بدين ترتيب مسائل ترافيک و جاده‌ها وهمچنين افزايش سرعت، مساله تراکم و تصادفات مطرح گرديد. بدين ترتيب مسايل ترافيک وجاده‌ها، با همه پيچيدگي‌هاي آن مورد توجه واقع شدند. اين مسائل شامل ارتباط داخلي طبيعت شهر و قوانين فيزيکي زمان، فاصله و حرکت مي‌گرديدند. بنابراين موضوع جديد مهندسي ترافيک به وجود آمد، که بر مطالعه و اصلاح عملکرد ترافيک در شبکه جاده‌ها، تقاطع‌ها و پايانه‌ها تاکيد دارد.
در سال 1950، در حدود صد شهر با جمعيت بيش از يک ميليون نفر وجود داشته، اين در شرايطي است که در سال 2000 اين تعداد به بيش از هزار شهر رسيد. بدين ترتيب در دهه‌هاي اخير، مهندسي ترافيک و به خصوص مهندسي ترافيک شهري، اهميت ويژه اي يافت.
107 سال پيش وقتي اولين اتومبيل به نام ماشين دودي وارد ايران شد موجي از شادي و سرور را در بين مردم برانگيخت. مردم براين باور بودند که اين وسيله چهارچرخ مي‌تواند موجب رفاه وآسايش در جامعه شود اما هرگز اين تصور را در ذهن خود راه نمي‌دادند که اين وسيله روزي زندگي کردن را براي آنها سخت کند.
با شروع شهرسازي به صورت مدرن در سال1300 رفته رفته واردات ماشين به ايران افزايش يافت و پس از آن نيز يعني در سال 1326 اولين کارخانه اتومبيل سازي در ايران توليدات خود را روانه بازار کرد.
در همان سال‌ها بود که براي کاهش عوارض و مضرات آن ماشين‌ها، قوانين و مقررات مختلفي وضع شد و به دنبال وقوع دو حادثه تصادف در تهران کميسيوني در وزارت کشور 87 سال پيش يعني درآبانماه سال 1298 تشکيل و اولين نظامنامه يا آئين نامه رانندگي تدوين شد.
اين کميسيون دستور به کارگيري ماموران راهنمايي ورانندگي در تهران و شميران را صادر کرد وهمچنين دستور داد که تنها پس از معاينه اتومبيل به صاحبان آن گواهينامه داده شود.
با وجود اين سابقه طولاني کمتر کسي احتمال مي‌داد که روزي شاهد کم توجهي به قوانين راهنمايي و رانندگي در کشور باشيم واين کم توجهي در جامعه فراگير شود.
اجراي قوانين و مقررات و نظارت برآن امري اجتناب نا پذير ولازمه آسودگي واطمينان خاطر براي سفرهاي درون شهري و بين شهري است اما امروز پس از گذشت37 سال از انتشار آن توصيه‌ها شاهد صدور روزانه 90 هزار قبض جريمه براي رانندگان متخلف هستيم.
هم اکنون بيش ازشش ميليون خودرو درکشور تردد مي‌کنند که بيش يک ميليون دستگاه در استان قزوين تردد دارند گرچه اين تعداد خودرودرمقايسه با کشورهاي توسعه يافته همچون انگلستان با بيش از 26 ميليون خودرو ناچيز است اما وضعيت حمل ونقل واجراي مقررات آئين نامه در ايران در منطقه خاورميانه بعد از احتساب افغانستان وعراق جنگ زده در پايين ترين رتبه قرار دارد.
 
تعريف ترافيك :
 
ترافيک يک واژه شناخته شده بين المللي است و در قوانين به مجموعه عبور و مرور وسايط نقليه و اشخاص و حيوانات در راه‌ها اطلاق مي‌گردد .ترافيک از سه عامل تشکيل مي‌شود اين عوامل عبارتند از:انسان، راه، وسيله نقليه. چنانچه هر يک از عوامل سه گانه نباشد اصولا مساله‌اي به نام ترافيک وجود نخواهد داشت. بررسي‌ها نشان داده است که بهترين راه کنترل ترافيک و به مفهوم ديگر به حداقل رسانيدن ضرر و زيان ناشي از آن، استفاده از سه گروه عواملي است که شايد بتوان آنها را به صورت سه نوع راه جهت بهبود ترافيک بيمار در اين جامعه تجويز نمود که اين عوامل عبارتند از:
1. مهندسي ترافيک
2. اجراي مقررات
3. آموزش در مهندسي ترافيک،
 
علت ايجاد ترافيك :
 
ترافيک هم مانند عوارض يک معادله تک مجهولي نيست که با برخوردي يک بعدي بتوان آن را حل کرد .در يک دسته‌بندي کلي علل ايجاد ترافيک در قزوين را در چند مورد مي‌توان مورد بررسي قرار داد .ارزان بودن بنزين، مبود شبکه‌هاي بزرگراهي درون شهري، کمبود شبکه حمل و نقل ريلي(مترو)، هوشمند نبودن ترافيک و عدم وجود تسهيلات در نقاط گوناگون شهر.
در مورد موضوع اول مي‌توان اينگونه توضيح داد که ارزان بودن بنزين موجب مي‌شود تا صاحبان خودروهاي شهري تشويق شوند تا براي تردد در شهر از خودروهاي تحت تملک خود استفاده کنند در حالي که آنان براي هر موردي مجبور نيستند خورودهاي خود را از پارکينگ منازل خود به سطح خيابان‌هاي شهر هدايت کنند .يا از سوي ديگر کمبود بزرگراهها نيز مشکل ساز مي‌شود.
 
علت افزايش ترافيك :
 
ترافيک قزوين هر سال نسبت به سال گذشته بدترمي‌شود که علت آن را مي‌توان در توليد بيش ازحد خودرو، از رده خارج نکردن ماشين‌هاي فرسوده،تردد بيش از اندازه خودروهاي تک سرنشين و رعايت نکردن قوانين توسط همشهريان دانست. بيشترين مشکل مربوط به محل پارک خودرو است. هر روز تعداد زيادي خودرو توليد مي‌شود و در اين باره هيچگونه فرهنگ سازي صورت نمي‌گيرد. تعداد ماموران راهنمايي و رانندگي نيز براي کنترل بهتر خيابان‌ها کم است. نامناسب بودن برخي معابر و رعايت نکردن قوانين توسط رانندگان مخصوصا موتور سواران از ديگر عوامل افزايش ترافيک مي‌باشد.
شهروندان براي هر کار کوچکي با خودروهاي شخصي خود ازاين نقطه شهر به نقطه ديگر مي‌روند، درحالي که هم اکنون با به وجود آمدن شهر الکترونيک مي‌توان بسياري از کار‌ها را بدون انجام اين سفرها انجام داد. برخي عادت‌هاي بد شهروندان مانند گشت زدن‌هاي بي هدف درشهر نيز از ديگردلايل افزايش ترافيک است.مساله ديگري که دراين زمينه وجود دارد، وضعيت بد حمل و نقل عمومي ‌در گذشته است که باعث شده شهروندان علاقه چنداني به استفاده از وسايل حمل‌ونقل عمومي ‌نداشته باشند. البته براي استفاده از حمل و نقل عمومي‌توسط شهروندان بايد فرهنگ سازي شود، که اين مساله زمان‌بر است.
 
هدف مديريت ترافيك:
 
به طور کلي هدف مديريت ترافيک، استفاده بهينه از شبکه‌هاي راه‌هاي ارتباطي موجود و افزايش ايمني راه‌هاست. اين هدف بايد تا حد ممکن بدون لطمه زدن به محيط زيست تحقق يابد. به عبارت ديگر مديريت ترافيک، استفاده از امکانات موجود، افزايش بهره وري آنها و حفظ منافع عمومي ‌مربوط به شبکه راه‌هاي ارتباطي است. اقدامات مربوط به اعمال مديريت ترافيک شهري، به نوع ترافيک بستگي دارد. براي مثال، اقدامات مربوط به اعمال مديريت براي تسهيلات مربوط به عابران پياده، دوچرخه سوارها و يا وسايط نقليه سنگين با يکديگر متفاوت است. هميشه اشکالاتي در هماهنگي بين اين اقدامات وجود دارد و بندرت مي‌توان طرحي تهيه کرد که درتمامي‌جوانب فقط سود داشته باشد. به عنوان مثال افزايش فضاي سبز پياده رو که در تقويت روحيه افراد مسن و معلول بسيار مفيد است، ممکن است سبب کاهش سطح لازم براي عبور عابران پياده شود .اصولا طرحهاي مديريت ترافيکي با توجه به انواع مختلف جاده‌ها و نيازهاي گوناگون مردم با يکديگر متفاوت است و نيز طرح هر موضوع ترافيکي با طرح همين موضوع در جايي ديگر و يا در زماني ديگر ممکن است يکسان نباشد.
 
بهترين راه حل ترافيك:
 
بهترين راه حل اين معضل اجتماعي - اقتصادي - فرهنگي آموزش فرهنگ ترافيک است.آموزش ترافيک بصورت بنيادي و فرهنگي بهتراست از گروههاي سني پايين و از سطوح کودکستان و دبستان وسپس مدارس راهنمائي و دبيرستان شروع شود تا اين فرهنگ از کودکي در خمير نسل آينده حک شود. علاوه بر انسان که اولين عنصر تشکيل دهنده ترافيک است با عامل ديگري روبرو هستيم و آن راننده است که بايد فرهنگ استفاده از وسيله نقليه خود و کاربرد آنرا بخوبي بداند و بشناسيم تا بتواند بصورتي رانندگي کند که خود انتظار دارد ديگران رانندگي کنند .بايد توجه داشت که آموزش بايد بطور مداوم و مستمر براي اين گروه از رانندگان که نقش بسيار حساسي را در ترافيک شهرها بعهده دارند انجام بشود.جاده‌ها و راههاي ما بايد با تکيه بر اصول مهندسي ترافيک طراحي و احداث شود .و از کيفيت ايمني و ضريب اطمينان مطلوب برخوردار و به علامات شناخته شده بين المللي مجهز باشند نه علائم ديگر.
 
فرهنگ سازي ترافيك:
 
نخستين روش براي ايجاد فرهنگ ترافيک در سطح شهر قزوين بايد توسط مسئولان انجام شود، در حال حاضر ترافيک يکي از مشکلات شهرنشيني است، در واقع ترافيک به طور عام به معني رفت و آمد مردم از طريق شبکه راه‌هاي کشور براي نياز‌هاي روزانه آنان است.
 
تاريخچه معاونت حمل ونقل وترافيك شهرداري قزوين:
 
امروزه ترافيك و مشكلات حمل و نقل شهري قزوين در حال تبديل به معضلي بزرگ است.اتلاف وقت، ايجاد فشارهاي رواني، مصرف سوخت بالا، كاهش ايمني از بارزترين پيامدهاي معضل ترافيك محسوب مي شوند كه در صورت عدم مقابله با آن آثار مخربي در امور رفاهي، اجتماعي و بهداشتي شهروندان بر جاي خواهد گذاشت.
نظر به اهميت بحث و لزوم تاسيس معاونتي مستقل براي سامان دهي مسائل ترافيك، حوزه معاونت حمل و نقل و ترافيك شهرداري قزوين در زمستان سال 84 فعاليت خود را آغاز كرد.